Nachtzindelijkheid: wanneer is je kind er klaar voor en hoe maak je het makkelijker?

Gastblog door slaapexperte Nathalie Schittekatte van @snugglesanddreams

Als gecertificeerd zindelijkheidscoach en oprichter van Snuggles & Dreams heb ik al duizenden gezinnen begeleid tijdens de zindelijkheidstraining van hun kind. Nachtzindelijkheid blijft daarbij één van de meest gestelde vragen. Wanneer is je kindje er klaar voor? Hoe ga je ermee om? En wat als je kind ’s nachts toch nog een ongelukje heeft? 

In deze blog neem ik je mee in de belangrijkste inzichten over nachtzindelijkheid én geef ik een handige tip waarmee je ongelukjes ‘s nachts makkelijker opvangt – letterlijk dan 😉 

Zindelijk worden 's nachts is geen kwestie van training alleen, maar van fysieke rijping. Het lichaam moet voldoende antidiuretisch hormoon aanmaken (dat zorgt voor minder urineproductie ’s nachts), de blaas moet groot genoeg zijn én je kind moet de interne ‘klik’ maken om wakker te worden bij een volle blaas. 

Veel kinderen worden pas tussen de leeftijd van 4 en 6 jaar 's nachts droog. Er zijn kindjes die meteen, nadat ze overdag zindelijk leren worden, ook ‘s nachts zindelijk worden. Meestal zit daar echter enkele weken, maanden of zelfs jaren tussen. Dat is heel normaal en niets om je zorgen over te maken. Tot de leeftijd van 6 jaar kan je afwachten of de nachtzindelijkheid vanzelf komt.  

Dan is dat hét moment om stilletjes aan te beginnen praten over de volgende stap: slapen zonder luier. Je hoeft dit niet meteen groots aan te pakken, maar gewoon even peilen bij je kind: “Zou jij het fijn vinden om binnenkort zonder luier te slapen, net als grote kinderen?” 

Laat je kind hierin meedenken en mee beslissen. Wanneer het betrokken wordt, groeit de motivatie vanzelf. Samen een nieuw onderbroekje of pyjama met favoriet figuurtje kiezen, een aftelkalender maken of een klein afscheidsmomentje plannen voor de nachtluier (“We stoppen ze in een doos, want jij hebt ze niet meer nodig!”) zijn fijne manieren om er een positief en zelfvertrouwen-versterkend ritueel van te maken. 

Je kan ook afspreken om het bijvoorbeeld in het weekend eens te proberen. Zo heeft iedereen wat meer rust, en voelt het minder spannend als het toch nog niet lukt. En herinner je kind eraan: “Als het nog niet helemaal lukt, is dat helemaal niet erg. We proberen gewoon samen.” Zo weet je kind dat het geen test is om te ‘slagen’, maar een avontuur dat jullie samen aangaan. 

Ongelukjes horen er natuurlijk bij. Zeker in het begin zijn ze bijna onvermijdelijk, en zelfs later kunnen ze af en toe nog voorkomen, bijvoorbeeld bij een schoolstart, verhuizing, gezinsuitbreiding of andere grote verandering. Dat is volkomen normaal. Zindelijkheid is namelijk niet alleen een fysiek proces, maar ook emotioneel en mentaal. En net zoals bij elke grote stap in de ontwikkeling zijn er soms hobbels op de weg. 

Hoe je als ouder reageert op een ongelukje maakt een wereld van verschil. Blijf rustig, maak er geen punt van en zeg bijvoorbeeld: “Oei, vannacht was je bedje nat. Geen erg, volgende keer lukt het misschien wel. Zeg je het aan mama of papa als je wakker wordt en moet plassen?” Door positief te blijven en het als een leermoment te benaderen, help je je kind om vertrouwen te houden in het proces. 

Merk je dat je kind zich er druk om maakt of dat het plots vaker fout gaat? Dan is het helemaal oké om even terug te grijpen naar een nachtluier of een luierbroekje. Dit haalt tijdelijk de druk weg en geeft je kind de kans om even op adem te komen. Dat is géén achteruitgang, maar net een liefdevolle manier om aan te sluiten bij wat je kind op dat moment nodig heeft. 

En wat helpt dan om dit allemaal iets minder gedoe te maken? Juist, een goede matrasbeschermer. Die vangt het ongelukje op, jij hoeft niet midden in de nacht het hele bed te verschonen, en je kind voelt zich veilig én begrepen. 

Geen zorgen. Zoals ik al zei, is het tot de leeftijd van 6 jaar volkomen normaal dat kinderen nog niet nachtzindelijk zijn. Pas daarna is het zinvol om dit met een arts te bespreken.  
 
Wil je kindje heel graag ‘s nachts zindelijk worden, is hij al enkele maanden overdag zindelijk en jonger dan 6 jaar? Dan kan je aan de slag met mijn masterclass “‘s Nachts zindelijk worden”. Hierin begeleid ik je stap voor stap, zodat je met vertrouwen dit laatste stukje van de zindelijkheidstraining kan aanpakken – samen met je kindje. Want vaak zijn er toch een aantal dingen waar je aan kan sleutelen om dat laatste stukje van de zindelijkheid ook op de rails te krijgen, zonder dat je hoeft te blijven wachten op die 6de verjaardag.